Göktürkler:Türk Adını Tarihe Kazıyan İlk Devlet

Türk milletinin tarih sahnesine adım attığı dönemlerden biri, Göktürk Kağanlığı’nın kuruluşu ile başlar. Göktürkler, 6. yüzyılda Orta Asya’da kurulmuş ve “Türk” adını bir devlet ismi olarak kullanan ilk Türk topluluğu olmuştur. Bu, Türk adının dünya tarihinde resmî bir ad olarak yer almasını sağlayan önemli bir dönüm noktasıdır.

Göktürk Kağanlığı, 552 yılında Bumin Kağan liderliğinde kurulmuş ve hızla Orta Asya’nın en güçlü devletlerinden biri haline gelmiştir. Bu dönemde Türk boyları, Göktürklerin liderliğinde birleşmiş ve bozkır kültürüne dayalı güçlü bir imparatorluk yapısı oluşturmuştur. Göktürkler, yalnızca askeri başarılarıyla değil, aynı zamanda diplomasi, ticaret ve kültürel zenginlikleriyle de dikkat çeker.

Orhun Yazıtları ve Göktürk Alfabesi

Göktürklerin en dikkat çeken miraslarından biri, dünyanın ilk ulusal alfabesi olarak kabul edilen Göktürk (Orhun) Alfabesi’dir. Bu alfabe, Türk dilinin ilk yazılı örneklerini oluşturmuş ve Türklerin edebi, siyasi ve kültürel birikimini geleceğe taşımıştır.

Göktürk Yazıtları, Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk adına dikilmiş taş anıtlardır. 8. yüzyılda yazılmış olan bu anıtlar, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesini, devlet yönetim anlayışını ve kültürel değerlerini gözler önüne serer. Yazıtlarda sıkça vurgulanan bir kavram, Türk milletinin özgürlük ve birlik tutkusudur. Bilge Kağan’ın şu sözleri, bu dönemin ruhunu mükemmel bir şekilde yansıtır:

"Türk milleti, açtım, çıplaktım; sizi bu hâle düşürmemek için gece uyumadım, gündüz oturmadım. Öleceksem milletim için öldüm. Adımı ebedî kıldım."

Bu sözler, yalnızca Göktürklerin liderlik anlayışını değil, aynı zamanda Türk milletinin tarih boyunca bağımsızlık ve onuruna ne kadar bağlı olduğunu da gösterir.

Göktürkler ve İpek Yolu

Göktürkler, İpek Yolu’nun kontrolünü ele geçirerek, Doğu ve Batı arasında bir köprü kurmuşlardır. Bu ticaret yolu sayesinde sadece ekonomik değil, kültürel bir etkileşim de sağlanmıştır. Göktürkler, Çin, Bizans ve Sasanilerle diplomatik ilişkiler kurarak uluslararası bir güç haline gelmiştir. Göktürk elçilerinin Çin ve Bizans saraylarına yaptığı ziyaretler, dönemin dünya siyasetindeki etkilerini açıkça ortaya koyar.

Göktürklerin Çöküşü ve Mirası

Göktürk Kağanlığı, güçlü bir devlet yapısına sahip olmasına rağmen, iç çatışmalar ve dış baskılar nedeniyle 7. yüzyılın sonlarına doğru zayıflamış ve yıkılmıştır. Ancak Göktürklerin bıraktığı miras, sonraki Türk devletleri için ilham kaynağı olmuştur. Karahanlılar, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük Türk devletleri, Göktürklerden aldıkları yönetim anlayışı ve kültürel mirası devam ettirmiştir.

Göktürkler, yalnızca bir devlet kurmamış, aynı zamanda Türk kimliğini ve kültürünü geleceğe taşıyan bir köprü inşa etmişlerdir. Bugün Orhun Yazıtları ve Göktürklerin tarihi, Türk milletinin köklü geçmişini anlamak isteyenler için eşsiz bir bilgi kaynağı olmaya devam etmektedir.

Tuna Eray